Η Αθηροσκλήρωση

       Η αθηροσκλήρωση είναι μια χρόνια, προοδευτική νόσος στην οποία πλάκες συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αρτηριών.

      Η αθηροσκλήρωση μπορει να προκαλέσει  στένωση των αρτηριών, να μειώσει σημαντικά την παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα όπως η καρδιά, τον εγκέφαλο και τα έντερα.  

      Ο τρόπος εκδήλωσης της αθηροσκλήρωσης είναι τέτοιος, που επιτρέπει το διαχωρισµό σε τρία στάδια. Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από τις ανάλογες αθηροσκληρυντικές βλάβες. Οι βλάβες µπορούν να αναπτυχθούν σε τέτοιο βαθµό που να γίνουν περίπλοκες και προηγµένες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ασβεστοποιηµένες ινώδεις περιοχές της αρτηρίας, µε ορατό έλκος. Ο τύπος των βλαβών αυτών συνδέεται συχνά µε τα κλινικά συµπτώµατα ή την αρτηριακή εµβολή. Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι η βλάβη των οργάνων και το έµφραγµα οφείλονταν στη βαθμιαία πρόοδο αυτών των βλαβών, αλλά σήµερα γνωρίζουµε ότι διάφορα λειτουργικά  συστατικά στο αρτηριακό τοίχωµα είναι επίσης σηµαντικοί και καθοριστικοί παράγοντες για µια τέτοια εξέλιξη.

       Για παράδειγμα, λόγω του καπνίσματος ένας θρόμβος αίματος μπορεί να σχηματίσει υγρασία στο εσωτερικό μιας μικρής αρτηρίας του εγκεφάλου που έχει  σχηματιστεί από αθηροσκλήρωση.  Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η μορφή θρόμβου, διακόπτει την παροχή αίματος σε τμήμα του εγκεφάλου, προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο θρόμβωσης.

Σε όλους τους ανθρώπους, το αθήρωμα αρχίζει να σχηματίζεται στο εσωτερικό μέρος των αρτηριών που καλείται ενδοθήλιο, από την παιδική ηλικία. Οι λιποπρωτεϊνες, σωματίδια τα οποία μεταφέρουν τη χοληστερίνη, την υπεύθυνη για το σχηματισμό του αθηρώματος διεισδύουν και εγκλωβίζονται κάτω από το ενδοθήλιο των αρτηριών και προκαλούν φλεγμονή και ανάπτυξη  ουλώδους ιστού. Μεγάλοι σχηματισμοί, γνωστοί ως αθηρωματώδεις πλάκες, οικοδομούνται σ’ αυτές τις  περιοχές. Αιματικοί θρόμβοι είναι δυνατόν να σχηματιστούν πάνω στις αθηρωματώδεις πλάκες, αν η επιφάνειά τους είναι ανώμαλη ή αν η ροή του αίματος είναι αργή .  Επιπλέον, το ασβέστιο προκαλεί σκλήρυνση των πλακών, με αποτέλεσμα τη σκλήρυνση των αρτηριών. Με την πάροδο των ετών, οι πλάκες αυξάνονται σε μέγεθος, ώσπου προοδευτικά η αρτηρία στενώνεται ή φράσσεται τελείως. 

     Σήμα κινδύνου για την εμφάνιση αθηροσκλήρωσης εκπέμπουν τα μάτια και το δέρμα. Ο εντοπισμός και η αξιολόγηση των αλλοιώσεων στα μάτια και το δέρμα μπορούν να συμβάλλουν στην αναγνώριση προληπτικών καταστάσεων διαφόρων μεταβολικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων και στην εκτίμηση της εξέλιξής τους.

Παρόλο που η αθηροσκλήρωση, όπως αναφέρθηκε, εμφανίζεται και εξελίσσεται απο την παιδική ηλικία, συνήθειες  καθημερινές  επιβαρύνουν την πρόοδο της. Τέτοιες είναι η κακή διατροφή, η παχυσαρκία και προφανώς το κάπνισμα.
         Σύμφωνα με τα ελπιδοφόρα ευρήματα μιας νέας μελέτης, οι αρτηρίες των καπνιστών αρχίζουν να βελτιώνονται αμέσως μετά τη διακοπή του καπνίσματος, οδηγώντας σε μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρδιοπάθειας εντός του πρώτου μόλις έτους από τη διακοπή αυτής της κακής συνήθειας. Η βελτίωση της υγείας των αρτηριών των συμμετεχόντων παρουσιάσθηκε παρά το γεγονός ότι το βάρος τους αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 4 κιλά μετά τη διακοπή του καπνίσματος, επισημαίνουν οι ερευνητές.

        Στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology, 1.500 καπνιστές χωρίσθηκαν σε έξι ομάδες, στις πέντε εκ των οποίων χορηγήθηκε μια μέθοδος διακοπής του καπνίσματος (επιθέματα νικοτίνης, παστίλιες νικοτίνης, το φάρμακο βουπροπιόνη, συνδιασμός επιθεμάτων και παστίλιας ή συνδιασμός  φαρμάκου και παστίλιας), ενώ η έκτη έλαβε εικονική θεραπεία. Μετά από ένα έτος, 36% των συμμετεχόντων είχαν διακόψει το κάπνισμα, χωρίς να υπάρχουν διαφορές ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε. Οι ερευνητές που εκτίμησαν με υπέρηχους τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων πριν από την έναρξη της μελέτης και ένα έτος μετά τη διακοπή του καπνίσματος, παρατήρησαν ότι η λειτουργία των αρτηριών είχε βελτιωθεί σε αυτό το διάστημα στους συμμετέχοντες που είχαν διακόψει το κάπνισμα κατά 1%.

       Μπορεί να ακούγεται λίγο αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι αντιστοιχεί σε 14% μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρδιοπάθειας.

      Το ερώτημα βέβαια είναι αν η βελτίωση αυτή συνεχίζεται και μετά το πρώτο έτος και με ποιο ρυθμό, επισημαίνουν οι ερευνητές, που δήλωσαν ότι σκοπεύουν να συνεχίσουν τη μελέτη για δύο ακόμη έτη προκειμένου να λύσουν την απορία τους.

        Τυπικές επιπεπλεγμένες πλάκες με έντονα στοιχεία εξελκώσεων ή και αιμοραγίας παρατηρούμε στις αθηρωματικές πλάκες του καρωτιδικού διχασμού.

Πάνος Κωστόπουλος Α'2 

Πηγές αναζήτησης:

http://artemis.cslab.ntua.gr/el_thesis/artemis.ntua.ece/DT2004-0131/DT2004-0131.pdf

iatro.net

Doctor.com

Αστέριος Ν. Κατσαμούρης  ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ των αγγειακών παθήσεων εκδόσεις: Αθ. Σταμούλης